Rick Paap van Dynamic Solutions was in september 2011 al eerder onze gast met een demo van zijn Master Three luidsprekers en Mirror Image CD-speler, voor- en eindversterker. (zie: https://www.audioclub-limburg.nl/een-glaasje-chateaurick-du-paap)
Vandaag is Rick weer onze gast en geeft ons geen traditionele demo maar een workshop. Een workshop over de het opstellen van de audio set en de wisselwerking die verschillende componenten op elkaar kunnen hebben.
De vraag die Rick voorlegt is: waar zet je de luidsprekers en waar komen de overige componenten te staan als je zoekt naar een optimaal resultaat? Het best mogelijke eindresultaat is een relatief begrip, omdat meerdere factoren een rol spelen. Veelal staat de installatie in de woonkamer en zijn we niet meer helemaal vrij in de plaatsing. En in sommige omgevingen is het opstellingsvraagstuk niet zozeer een vraagstuk waar, maar veel meer, ietwat frustrerend, een gesloten vraag in de trend van: “Mijn lieve Miep, mag ik mijn boxen daar neerzetten?”
Deze workshop van Rick is feitelijk ook een kijkje achter zijn schermen. Rick gaat eigenlijk samen met ons een set opbouwen zoals hij dat ook in deze ruimte in september 2011 al eerder heeft gedaan. En schijnbaar is het een boeiend onderwerp want het was vanavond volle bak. We werden ook zeker niet teleurgesteld, want Rick gaf een op een speelse manier een onderhoudende en interactieve workshop, waarvan de les duidelijk is: Indien we op zoek gaan naar klankverbetering, dan heeft aanschaf van ‘betere’ componenten weinig zin als we niet eerst het maximale uit onze huidige set hebben weten te halen!
In september 2011 schreef ik: wat ik deze avond hoorde was toch wel één van de mooiste van de door mij bijgewoonde demo’s. Een soort synergie die de speakers en apparatuur doet vergeten en je gewoon laat genieten van muziek. Geef mij nog een goede stoel en een lekker glas wijn en het leven is eventjes helemaal volmaakt.
Wat heeft Rick gedaan om het zo te laten klinken? Volgens het betoog van Rick is het een vraagstuk over ‘energie’. Dat klinkt wat Jomanda-achtig: Energieën van componenten en de omgeving waar deze staan te spelen en de wisselwerking die deze energieën op elkaar hebben.
Op doeltreffende wijze laat Rick horen wat hij bedoelt. Slechts één luidspreker is aangesloten en met deze luidspreker beweegt hij door de ruimte. Eerste naar voren en achter, daarna van links naar rechts. Afhankelijk van zijn positie horen we de klankkleur veranderen. Met zijn allen kunnen we min of meer eenduidig de plaats bepalen waar de luidspreker het meest aangenaam en vooral homogeen klinkt. Datzelfde doen we voor de tweede luidspreker.
De luidsprekers staan na deze exercitie op hun meest optimale plaats. Vervolgens sluit Rick een andere voorversterker, een buizen voortrap, aan. Het effect is groter dan verwacht want de balans is een beetje weg. De tonale balans is weer terug nadat we de positie van de luidsprekers lichtjes hebben gewijzigd en dat is toch wel onverwacht. Je zou toch denken dat de optimale plaats voor je luidspreker geheel van de ruimte zelf en de positie van de luidsprekers in die ruimte afhankelijk is? Maar dat blijkt niet zo te zijn. Zowel een wijziging in voorversterker, maar ook bijvoorbeeld andere interlinks, kunnen leiden tot een balansverschuiving, die leidt tot een andere optimale plaats voor de luidsprekers. Weliswaar liggen de verschillende optimale luidsprekerplaatsen dicht bij elkaar maar het verschil tussen enkele tientallen centimeters naar voren/achter/links/rechts laat vrij duidelijk verschillen horen.
Voor mij als gebruiker van buizenversterkers was het experiment waarbij het audio meubel werd verplaats ook alleraardigst. De overstap van de transistor voorversterker naar de buizenvoorversterker was ook klankmatig een stapje terug. Nadat de positie van de speaker een beetje was veranderd, was het verschil al weer wat kleiner. Maar het verschil tussen beide voorversterkers worden slechts smaakverschillen nadat Rick het audio meubel van plaats heeft verschoven. Ook hier zijn we unaniem in het waarnemen van een aangename verbetering toen Rick het meubel een beetje van plaats veranderde. De synergie tussen componenten en posities leek weer optimaal.
Leek optimaal want Rick liet weten dat er toch nog een punt is dat vaker vergeten wordt maar toch zeker aandacht vraagt, het stekkerblok. Nu hadden we twee maanden geleden een demo over stekkerblokken. Hieruit bleek dat stekkerblokken een invloed op de klankbalans kunnen hebben. Rick liet ons horen dat niet alleen dat stekkerblok, maar ook de volgorde waarop de componenten op het stekkerblok zijn aangesloten van invloed kan zijn. Het lijkt, zeker rekentechnisch, grote onzin en wij laten ons niet zomaar iets wijs maken. Toch zijn er zo’n 50 oren die moeten bevestigen dat er verschillen zijn. Relatief grote verschillen zelfs, waarbij de volgorde eindversterker/Cd/voorversterker doods klonk en de volgorde voorversterker/Cd/eindversterker het meest open en levendig bleek te klinken en genoot de algemene voorkeur.
Tot slot spelen we nog met enkele akoestische elementen van DAAD en ook daar komen we tot een overeenstemming wat de beste locatie voor de elementen is. Op het eind staat de set uiteindelijk en klinkt als een klokje.
Tja, en wat hebben we dan geleerd van Rick? Nou ja, dat de klank van je audioset veel meer is dan enkel het aan elkaar koppelen van de componenten. Het bepalen van de meest optimale opstelling blijft grotendeels een kwestie van uitproberen. We zullen moet schuiven, tillen, schuiven …. en nog wat schuiven en onze oren laten oordelen. Indien je het niet alleen denkt af te kunnen dan zou je, zo laat hij weten, Rick ook voor een consult kunnen inschakelen. En als het dan met of zonder hulp van Rick allemaal perfect staat en je set een optimaal rendement uit je componenten haalt en je bent dan nog steeds niet tevreden, dan zouden we pas moeten gaan zoeken naar ‘betere' componenten.
Deze workshop geeft mij in ieder geval aanleiding nog eens kritisch naar mijn huidige opstelling te kijken en een en ander uitproberen. En ik denk dat ik namens alle aanwezige spreek als ik Rick Paap van Dynamic Solutions en assistent Onno Kiviet, eigenaar van het online audio magazine www.puresound.be,hartelijk dank voor deze zeer geslaagde workshop.
