Afgelopen woensdagavond hadden we een demo-avond van Audioclub Limburg.
We (een vriendengroepje) waren vrij sceptisch erover omdat het blijkbaar "een opvullertje" was: een vergelijk van mechanisch gekoppelde en ontkoppelde luidsprekers.
Maar die mening veranderde snel.
Gebruikte apparatuur:
Luidsprekers: 2 paar (1 paar wit, 1 paar zwart) identieke Atohm GT1-HD (2699 Euro/paar)
Versterker: Yamaha AX-1080 (1579 Euro)
DAC: Denafrips Ares II (820 Euro)
Streamer: WIIM Pro Plus (249 Euro)
Stands (in volgorde van gebruik in de demo):
- Solid Steel SS-6 stands (de witte driehoekige stands in het eerste vergelijk) 500 Euro / paar
- Atacama Moseco stands (de zwarte in het eerste vergelijk) 300 Euro / paar (zelf 70% zelf droog zand gevuld)
- Lovan stands (300 Euro / paar) (zelf 70% zelf droog zand gevuld) Isolatoren (qua hoogte):
- laag model: Nordost Pulsar points (100 Euro per 4)
- hoog model: IsoAcoustics Orea Bronze (62 Euro per stuk)
- muziekbron: Tidal hoge kwaliteit, gestreamd.
De test/opstelling was dat twee exact dezelfde luidsprekerparen (op exact dezelfde installatie en "op A en B geschakeld") en pal naast elkaar staand in een A-B vergelijking werden vergeleken qua klank: de ene gekoppeld aan de vloer en de andere ontkoppeld van de mechanisch harde (vlakke stenen) vloer.
Te horen was dus steeds alléén het vergelijk van de wijze van (ont)koppeling van de kast van de vloer.
Daarbij werden óók de paren luidsprekers omgewisseld in de opstelling (gekoppeld/ontkoppeld), om verschillen in de twee paren "identieke" luidsprekers uit te sluiten.
We verwachtten een saaie avond met nauwelijks te horen verschillen.
Nou, dát pakte even anders uit: alle aanwezigen bleven gefascineerd tot na het formele einde van de avond luisteren en op alle opmerkingen en vragen werd ingegaan (iets andere tests e.d.).
Kanttekening is dat de apparatuur eigenlijk niet uitmaakte in deze avond: de apparatuur was van (ruim) voldoende niveau om een goed en fraai / herkenbaar geluid neer te zetten en de apparatuur werd gedurende de avond niet veranderd.
Telkens werden muziekstukken ten gehore gebracht (ook verzoeknummers), die steeds heen en weer werden geschakeld middels de "speaker A/B" knoppen op de versterker.
Enige invloed van “korte termijn klankgeheugen” werden uitgeschakeld doordat de verschillen zonder vertraging hoorbaar werden gemaakt.
Wat is (ont)koppeling?
Koppeling aan de vloer: als je een mechanisch harde vloer hebt, kun je middels het ondersteunen van je luidspreker door iets hards tussen luidsprekerkast en de vloer, de luidsprekerkast-trillingen minimaliseren door die trillingen af te voeren naar de vloer (of iets anders wat stevig en zwaar is). Dan moet je natuurlijk wel een mechanisch harde vloer hebben (steen e.d.) en de gebruikte materialen moeten ook mechanisch stevig zijn.
Voorbeelden van harde materialen waarmee je kunt "koppelen" zijn: metalen spikes, metalen of stenen luidsprekerstands enz. die (onderling direct verbonden met niets ertussen) rechtstreeks met elkaar verbonden zijn.
Ontkoppeling: je zorgt ervoor dat de luidsprekerkast goed wordt ondersteund, maar dat de kast naar hartelust en onbelemmerd kan trillen, zonder mechanische energie kwijt te raken aan iets in de buurt.
Voorbeelden van zachte materialen waarmee je kunt "ontkoppelen" zijn: rubber, alles wat mechanisch zacht is (bv. tennisballen) enz.
Wat ervaringen:
- alle metalen stands met buizen/pijpen die niet gevuld waren met zand (70% droog zand is aan te raden) klinken zelf méé in het geluid, méér dan je zou denken: ze "zingen" hoorbaar en beïnvloeden zo de klank van de muziek. Tevéél dempen van de stands maakt het geluid doods.
- goed koppelen geeft een slanker, beter gedefinieerd maar "ieler" geluid; ontkoppelen bevoordeelt het volume van bas en midden en kan zelfs leiden tot een slissend hoog
- de kast van een luidspreker beweegt in de praktijk véél meer dan je zou verwachten en het grote afstralend oppervlak van die kast t.o.v. het bewegend luidsprekeroppervlak zorgt ervoor dat hij ook daadwerkelijk geluid produceert, méér dan je zou verwachten.
- de klank van een luidspreker verandert tussen "gekoppeld" en "ontkoppeld", je kunt het naar smaak tunen
- voor het (ont)koppelen waren diverse goedkope en (officiële dempers uit de handel) dure materialen aanwezig, het leek erop dat het gebruikte principe méér uitmaakte dan de wijze waarop de (ont)koppeling werd uitgevoerd
- let er steeds op dat alles mechanisch voldoende stabiel opgesteld staat: van "van stands af trillende boekenplankluidsprekers" tot "omvallende staande luidsprekers": je wil het niet meemaken!
- de klank van de luidspreker is t.o.v. (ont)koppeling constant: hij verandert dus niet afhankelijk van het volume (de vervorming wel).
- de constructie en gewicht van de luidspreker(kast) is een factor om rekening mee te houden bij het kiezen van geschikte oplossingen.
- een driepoot luidsprekerstand is in principe goedkoper dan een vierpoot (want hij heeft minder behoefte aan afstelmogelijkheden) Dit was géén saaie avond, nagenoeg iedereen bleef de hele avond aanwezig.
