De Audioclub Limburg probeert een breed programma neer te zetten. We hebben ongelooflijk mooie demo's van leveranciers, gaan er graag voor zitten om verschillen tussen componenten of kabels onder woorden te brengen en zien & horen ook regelmatig sets van leden. Maar er is meer dan alles waar een stekker of snoer aan vastzit.
Zo was het idee geboren om aandacht te besteden aan muziek op Youtube. Voor jongeren en niet-meer-zo-jongeren is Youtube een onuitputtelijke bron van muzikaal en visueel "behang". Maar hebben audiofielen ook iets te zoeken op Youtube? Clublid Eric Sol is op onderzoek gegaan en presenteert zijn bevindingen.
Eric opent met een intieme registratie van oude rot David Crosby, ondersteund door de Lighthouse band. Om een idee te geven: dat zouden zijn achterkleinkinderen kunnen zijn. De registratie is er een uit de serie Tiny Desk van National Public Radio, opgenomen in het kantoor van NPR in Washington DC.
Er volgen nog enkele registraties van dergelijke "kleine" concerten, georganiseerd door radiostations:
Andreya Triana met een optreden voor de Duitse Radio Eins en Lianne La Havas met een intiem optreden voor Sofar Sounds. Dat is sowieso een boeiende formule waar eigenaren van zaaltjes, (beginnende) artiesten en concertbezoekers bij elkaar worden gebracht. Succesvol ook, tickets worden doorgaans verloot. Uit tijdgebrek slaan we de registratie van The Scene bij de 2 Meter Sessies van Jan Douwe Kroeske over.
Dergelijke optredens door & voor radiostations zijn redelijk tot zeer zorgvuldig geregistreerd. Ondanks het uiteindelijk altijd gecomprimeerde signaal is de geluidskwaliteit heel redelijk en zeker erg "live" omdat de takes vrijwel altijd 1:1 worden geregistreerd. Welk audiosignaal je precies ontvangt is overigens niet eenvoudig vast te stellen: de audiokwaliteit is afhankelijk van videoresolutie en bandbreedte. Programma's om Youtube videos te downloaden voeren vaak ook conversies uit en ook in de rest van de keten (afspeelsoftware, DAC) kan van alles gebeuren.
Registraties van publieksconcerten zijn ook veelvulvuldig op Youtube te vinden. Echter, "grote" bands (denk: Rolling Stones of Eagles) plaatsen meestal alleen trailers van hun eigen concertregistraties op Youtube. Aanbieders van serieuze maar niet-officiële registraties kunnen een telefoontje of brief van een advocaat verwachten. Dan zijn er vaak wel registraties die met een telefoon zijn opgenomen maar die doen ook niet-audiofiele oren pijn. Dat er toch genoeg moois is te vinden bewijst Eric met het volgende blokje.
De opening is aan Tori Amos met haar eerste grote optreden in Europa, tijdens het Montreux Jazzfestival in 1991. Nota bene in het voorprogramma van The Moody Blues rekent ze in Precious Things af met pesten op school, jeugdvriendjes en een zwaar christelijke opvoeding. Nostalgie overheerst in de registratie van Live Aid uit 1985 waar Sting samen met de Dire Straits Money for Nothing ten gehore brengen. Eric laat de zaal vervolgens kiezen uit verschillende video's: het wordt het optreden van The Cure op Pinkpop dit jaar. Leadzanger Robert Smith lijkt zijn mascara in geen dertig jaar te hebben afgedaan...
De pauze wordt zoals gewoonlijk gebruikt om bij te praten en om de meegebrachte hardware nader te inspecteren. Eric heeft zijn nieuwe, op de Club-27 Jimi's gebaseerde luidsprekers meegenomen, al zijn ze nog nauwelijks ingespeeld. De overige elektronica is voor veel clubleden inmiddels wel bekend: een door Bob Cordell gebouwde eindtrap op basis van 4 x KT88 buizen, een vintage Sony TA-E88 voorversterker en de Hugo Chord Dac, coaxiaal optisch gevoed door een een Schiit Eitr, een een Macbook Pro. Bekabeling is een allegaartje (o.a. Audiomaat, Array Audio, Supra). Beamer en scherm zijn geleend van de Fotobond Limburg, waarvoor dank.
Klassiek orkestrale werken op Youtube zijn vaak opvallend matig van geluidskwaliteit. Veel klassieke muziek is visueel statisch, wat meestal wil zeggen dat er een foto van de jewelbox of de componist in kwestie wordt getoond. Geen voorbeeld van nuttig gebruik van bandbreedte. Wel is er relatief veel aandacht voor jeugdorkesten/jeugdige solisten. Het Concertgebouworkest heeft wel een rijk en goed aanbod maar toont op Youtube alleen trailers; op de eigen site staan wel volledige concertregistraties. Om het niet te zwaar te maken opent Eric met een registratie van het Vioolconcert van Beethoven (D groot, Op. 61) door het Rotterdams PhO met Isabelle Faust. Eric is echter een groot liefhebber van Oost-Europese en Russische componisten dus de zaal ontkomt ook niet aan een stukje uit het eerste Vioolconcert van Béla Bartók door het Radio PhO met Lisa Ferschtman.
Dan zijn er natuurlijk ook de "officiële" muziekclips. Zeker in het laatste decennium zijn clips voor popmuziek bijna net zo belangrijk als de muziek zelf. Er is een ruim aanbod aan kanalen die legendarische en/of visueel bijzondere clips op een rijtje zetten. Getoonde voorbeelden: David Bowie - Ashes to Ashes, Björk - Big Time Sensuality en de visuele roadmovie Lost van Hybrid Minds. De keuze is oneindig.
Een beetje aparte categorie zijn de documentaires over muziek op Youtube. Dat levert vooral veel nostalgie op, zoals de beelden over de optredens van The Beatles en The Rolling Stones in 1964 laten zien. Het beschaafde publiek voor de eersten contrasteert sterk met de rellende jongeren die het interieur van het Kurhaus bijkans slopen. Maar misschien had André van Duin in het voorprogramma van The Beatles wel dezelfde reactie opgeroepen...
Ook voor liefhebbers van jazz heeft Youtube veel te bieden. En gezien de immer uitdijende programmering van de jazz festivals zijn heel veel mensen liefhebber van jazz. Eric toont enkele registraties van het Bimhuis in Amsterdam (Mark Turner Quartet), Miles Davis uit zijn wilde tijd (Montreux 1986) een optreden van de Belgisch-Italiaanse microfoonfluisteraar Melanie de Biasio uit de mooie Deezer sessions reeks.
Tenslotte nog wat klassieke kamermuziek. Om te beginnen een opname van het legendarische Juilliard String Quartet, een van de langst bestaande klassieke gezelschappen, met opnieuw Bartók (Strijkkwartet No. 3). Volgt een opname van de Nederlands-Russische celliste Maya Fridman van het Utrechtse label TPRTK, een absolute aanrader.
Muziek is emotie - of zou dat althans moeten zijn. Beeld en geluid gecombineerd kan die emotie versterken. Bovendien tonen veel video's iets over de wijze waarop en de technieken waarmee wordt gespeeld. Maar beeld kan ook afleiden en Youtube als bron is niet het hoogst haalbare. Maar duidelijk is dat Youtube veel heeft te bieden, al moet je soms wat moeite doen om het juiste materiaal te vinden. Maar is dat niet juist wat onze hobby zo boeiend maakt?
De gebruikte playlist, inclusief de niet-getoonde videos, is openbaar gemaakt en te vinden op https://www.youtube.com/playlist?list=PLUAHFIKHUEZgsjC4Ef26rMNM1HGe32Au_. Een selectie van interessante en voor deze avond gebruikte kanalen zijn volgt hieronder. Maar ga vooral ook zelf op zoek!
kanalen:
vpro/3voor12
avtro/tros klassiek
2metersessies
kexp
kcrw
NPR (tiny desk)
Colors
bimhuis
Deezer
WQXR
