Op 12 januari 2011 vond de 1e Audioclub Limburg clubavond van 2011 plaats. Deze avond werd verzorgd door bestuurslid Roger Poulussen. Op deze avond zijn diverse commerciële en zelfbouw Digitaal Analoog Converters (DAC's) met elkaar vergeleken. Deze DAC's varieerden in prijs van ~50 euro (Hong Kong DAC) tot 8000 gulden in 1995 (Enlightened Audio Design series III). Roger had de volgende referentie set meegebracht:
- YAMAHA CDX-880 CD-speler met Tentlab clock
- YAMAHA C-60 voorversterker
- Zelfbouw eindversterker
- B&W CDM1 monitor luidsprekers
Roger had de volgende DAC's meegebracht (oplopend in prijs):
- 2x Hong Kong DAC, 1x origineel (~€50,-), 1x gemodificeerd ahv de Lampucera site ( ~€120,-)
- 2x zelfbouw DDDAC1543 Non Oversampling, Re-Clocking DAC op basis van 8 Philips TDA1543 DAC-chips en op basis van UTP bekabeling (~€150,-)
- Musical Fidelity V-DAC (€245,-)
- M-Audio Super DAC (~€300,-)
- Cambridge Audio DacMagic (€399,-)
- AVM Competition - DAC2 (fl1740,-) met nieuwe DAC (+€550,-)
- Enlightened Audio Design DSP-7000 series III (fl.8000,-)
- YBA Design WD-202 (€700,-)
Luisterindrukken en verschillen
De demo bestond uit een mix van zelfbouw en commerciële apparatuur, variërend in de prijsklasse van enkele honderden tot vele duizenden euro´s. Bij de zelfbouw DAC´s waren van elk type 2 soorten aanwezig, wat de demo nog boeiender maakte. Aan de reacties in het publiek was te horen dat modificaties (tenminste in deze opstelling) niet altijd beter hoeven te klinken. Enkele leden vonden de ongemodificeerde Hong Kong DAC beter klinken dan de gemodificeerde. Men verbaasde zich sowieso over de prijs/kwaliteit verhouding van deze Hong Kong DAC. Roger schakelde tijdens het beluisteren van een CD-track om tussen de ingebouwde DAC van de YAMAHA cd-speler en de externe DAC. Er werd gestart met de Enlightened Audio Design DSP-7000 series III, die jaren geleden fl.8000,- gekost heeft. Hier kon je toch wel het klasse verschil horen tussen de interne DAC van de YAMAHA en deze Highend DAC.
Bij de Enlightened Audio Design DSP-7000 series III klonk allemaal veel natuurlijker en het geluidsbeeld was breder, dieper en de plaatsen van de instrumenten waren beter te duiden. Het oplossend vermogen was ook groter, er waren meer details hoorbaar. Daarna kwamen respectievelijk de AVM, de M-audio, de Cambridge en de Musical Fidelity DAC´s aan de beurt, in aflopende prijsklasse dus.
Opmerkelijk was dat het verschil tussen de ingebouwde YAMAHA DAC en de V-DAC nauwelijks hoorbaar was (dat zegt ook wat over de kwaliteit van de ingebouwde YAMAHA DAC met Tentlabs clock). Echter was het verschil met de Cambridge Audio DACMagic wel weer heel goed hoorbaar. Dit verklaart ook de grote populariteit van deze DAC.
In de prijsklasse boven de 1000 euro waren de verschillen aanwezig maar niet dramatisch. Je kunt je afvragen of een DAC met een prijs boven de 1000 euro op een gemiddelde installatie te rechtvaardigen is. Dat is natuurlijk anders bij een zeer dure installatie, die meer in verhouding staat tot de prijs van deze Highend DAC's. Bij de zelfbouw DDDAC's was het verschil tussen die met UTP montagedraad en standaard montagedraad ook goed te horen. Een van de DDAC kreeg helaas last van warmteproblemen, omdat de ventilator was uitgezet. Externe DAC's zijn momenteel zeer populair als upgrade van de veel verkochte streaming audio players zoals de Logitech Squeezebox en Sonos.
Roger, bedankt voor deze boeiende en leerzame demo!
